top of page
Startpunt voor de Psycholoog: Gedrag en de Klimaatcrisis

Laatst bijgewerkt op 7 maart 2024.

​

De huidige klimaatcrisis wordt grotendeels veroorzaakt door menselijk gedrag en we zullen ook moeten omgaan met de gevolgen (IPCC, 2022; Merz et al., 2023; NIP, 2023; PSYNIP, 2023). Menselijk gedrag, dat is ons vak! Wij psychologen kunnen dus bijdragen aan een goede toekomst door menselijk gedrag te onderzoeken en beïnvloeden. Dit betreft zowel de mitigatie van de klimaatcrisis (stoppen met het veroorzaken ervan) als de adaptatie aan de klimaatcrisis (omgaan met de gevolgen ervan) (APA Task Force on Climate Change, 2022; Clayton & Manning, 2018). Dat zijn onderwerpen voor klimaatpsychologie. Wat is klimaatpsychologie?  Bekijk ons filmpje, factsheet en manifest, en de glossary van de EFPA.

 

Ben jij geïnteresseerd in hoe we ons gedrag kunnen veranderen om de klimaatcrisis te mitigeren en ons erop aan te passen? Je bent niet de enige! Deze pagina introduceert het onderwerp. Gebruik het als springplank en duik! Open de bronnen die we geven om dieper te duiken. Je vindt ze in de referentielijst onderaan de pagina.


De rest van deze pagina is opgebouwd uit zeven hoofdstukken. In de eerste vijf bespreken we manieren waarop we klimaatcrisis-gerelateerd gedrag kunnen aanpakken: 1) onderzoek, 2) praktijk, 3) onderwijs, 4) belangenbehartiging, en 5) communicatie. In het zesde hoofdstuk reflecteren we op het risico van individualisering van verantwoordelijkheid. We sluiten af met een conclusie.

​

“I hold a vision of this blue green planet, safe and in balance. At the end of the Fossil Fuel Era, we are emerging to a new reality. We are ready to make the next leap – as momentous as abolishing slavery or giving women the vote.”

Elizabeth May
 

Onderzoek

​

Ondanks dat de klimaatcrisis alom erkend wordt, veranderen veel mensen hun gedrag niet. Hoe komt dat en wat kunnen we daaraan doen? Dit zijn vragen voor psychologen. Je kunt bijvoorbeeld klimaatcrisis gerelateerd gedrag onderzoeken met de theory of planned behavior (Masud et al., 2016) of data van de Eurobarometer. 

 

Voorgaand onderzoek heeft inzicht gegeven in de determinanten en barrières van duurzaam gedrag (EFPA Expert Reference Group, 2023). Het is aangetoond dat interventies en campagnes gericht op attitudes, sociale normen en zelfeffectiviteit (perceived behavioral control) ons duurzamer kunnen laten gedragen (APA Task Force on Climate Change, 2022). Emoties zijn ook belangrijke determinanten en barrières van gedrag (zie onze blogpost Startpunt voor de Psycholoog: emoties en de Klimaatcrisis). Zo kan eco-woede activisme motiveren (Stanley et al., 2021; Gregersen et al., 2023), terwijl eco-depressie verlammend kan werken (Pihkala, 2022). Er zijn nog veel meer psychologische barrières bekend. Welke barrières houden ons tegen? Onwetendheid, onzekerheid, wantrouwen en reactiviteit, ontkenning, onderwaardering, plaatsgebondenheid, gewoonte, lage zelfeffectiviteit, waargenomen risico's van gedragsverandering, tokenisme en het rebound-effect, sociale vergelijking, conflicterende doelen (Swim et al., 2011), en moral licensing (Merritt et al., 2010). Gifford (2011) en Gifford et al. (2018) bespreken nog meer “dragons of inaction” die ons remmen in actie nemen tegen de klimaatcrisis.

 

Er zijn ook modererende variabelen, die positief en negatief kunnen uitpakken. Cognitieve biases verklaren discrepanties tussen onze kennis en gedrag (Korteling et al., 2023). De waarden, wereldbeelden en ideologieën van mensen voorspellen hun houding ten opzichte van de klimaatcrisis doordat ze als informatiefilters functioneren. Dit noemen we “motivated reasoning.” Dat ook gemotiveerd zijn richting klimaatactie (Clayton & Manning, 2018). 


Als psychologen kunnen wij onderzoek doen naar determinanten, barrières, en moderators van duurzaam gedrag op gebieden als onderwijs, publiek beleid, en persoonlijk en organisatorisch gedrag (APA Task Force on Climate Change, 2022). Bijvoorbeeld door mentale modellen van klimaatverandering in kaart te brengen (Van Den Boom et al., 2023; Van Den Broek et al., 2023). Je kan ook onderzoeken hoe bezorgdheid over het klimaat leidt tot klimaatactie of waarom sommige mensen zichzelf als klimaatsceptici zien (Rooduijn, 2019). Misschien kun je zelfs een model ontwikkelen dat verschillende variabelen in kaart brengt (Bouman et al., 2020). Daarnaast kun je onderzoek doen naar de effectiviteit van de onderwerpen in de volgende vier hoofdstukken. Een stapje terug: je kunt ook onderzoek doen naar hoe mensen de klimaatcrisis ervaren, bijvoorbeeld met gebruik van de Six America’s of een van de vragenlijsten die Van Dijk et al. (2024) vergeleken. Het onderzoek van Van Dijk et al. (2024) laat ook zien dat deze vragenlijsten en het concept "klimaatangst" nog verder onderzocht mogen worden.. De onderzoeksagenda van Salas Reyes et al. (2021) geeft nog meer suggesties voor klimaatpsychologie onderzoek.

Onderzoek
image.png

Afbeelding met dank aan Michael Leunig.

“I used to think the top environmental problems were biodiversity loss, ecosystem collapse and climate change. I thought that with 30 years of good science we could address those problems. But I was wrong. The top environmental problems are selfishness, greed and apathy… and to deal with those we need a spiritual and cultural transformation and we, (Lawyers) and scientists, don´t know how to do that.”
 
Gus Speth
 

Praktijk

Praktijk

In de psychologische praktijk kunnen we ons inzicht in concepten als publieke attitudes, overtuigingskracht, communicatie, en motivatie toepassen om gedrag te verduurzamen op alle niveaus van de samenleving, van buurvrouw Jasmijn tot Ursula von der Leyen. We kunnen beleidsmakers en leiders adviseren en coachen die de duurzaamheid in hun land, gemeenschap of organisatie willen vergroten. Bijvoorbeeld, door de haalbaarheid van voorstellen voor fundamentele veranderingen in sociale systemen te beoordelen of leiders op te leiden in het bevorderen van systemische verandering. Psychologen kunnen ook politici helpen meer mensen aan te spreken (Vierbergen & Durinck, 2023). Een derde manier om te helpen is ze begeleiden in de Theory of Change. Het kabinet heeft voorheen al psychologen geraadpleegd over gedrag en de klimaatcrisis en PSYNIP (2023) heeft een syntheseverslag geschreven van belangrijke antwoorden. Lawrance et al. (2021) hebben een briefing geschreven over de implicaties van de mentale gezondheidsgevolgen van klimaatverandering op beleid. Een onderwerp waarmee je beleid zou kunnen verbeteren, is het begrijpen en bereiken van social tipping points (Stichting Klimaatpsychologie, 2023). Met alleen beleid en innovatieve oplossingen is er nog geen reductie van CO2-uitstoot. Psychologen kunnen beleidsmakers helpen te zorgen dat mensen beleid accepteren, adopteren en toepassen en op basis daarvan hun gedrag aanpassen (Bouman & Steg, 2019; NIP, 2023). Een belangrijke manier waarop psychologen beleid kunnen verbeteren is door te helpen met klimaatverandering los te maken van antagonistische cultuur en zo polarisatie in de politiek te verminderen (Kahan, 2015).

​

“We are facing environmental crises, but pro-environmental action is seriously lagging behind. Contrary to popular beliefs, we argue that this is not caused by people undervaluing the environment but rather by people structurally underestimating how much others care”
 
Bouman and Steg (2019)
 

We kunnen interventies en campagnes ontwikkelen voor maatschappelijke gedragsverandering die gericht zijn op attitudes, sociale normen, zelfeffectiviteit, cognitieve biases, waarden, wereldbeeld, ideologieën en andere determinanten en barrières van duurzaam gedrag (APA Task Force on Climate Change, 2022; Clayton & Manning, 2018; Merz et al., 2023). Zo kunnen we proberen social tipping points te bereiken (Otto et al., 2020). Je kunt zelfs de APA vragen om je te ondersteunen bij het ontwikkelen van zulke interventies (APA Task Force on Climate Change, 2022). Een methode waarmee je zou kunnen werken is nudging. Nudgen is mensen subtiel stimuleren om zich op een gewenste wijze te gedragen, bijvoorbeeld door goede fietspaden aan te leggen of warmtepompen te subsidiëren. Leer meer over nudgen van Lehner et al. (2016). Korteling et al. (2023) stellen interventies voor om cognitieve biases aan te pakken. Deze interventies wil je natuurlijk wel ethisch aanpakken, daarmee helpt dit overzicht van principes voor ethisch handelen bij gedragsbeïnvloeding van het NIP (Taskforce Ethiek, n.d.).


Daarnaast kunnen we processen begeleiden als verschillende partijen moeten samenwerken aan klimaatmitigatie en adaptatie. Psychologen kunnen belanghebbenden bij elkaar brengen, veranderingsprocessen begeleiden, en de communicatie over de complexiteit en onzekerheid bemiddelen. De complexiteit van al de belangen en partijen kan dit soort processen erg lastig maken. Bijvoorbeeld, de relatie tussen boeren en politiek in Europa loopt erg stroef, terwijl ze op veel vlakken toch echt hetzelfde willen, zoals voorspellen wat de oogst wordt (Kennisportaal Klimaatadaptatie, 2022). Een goede procesbegeleider kan dan helpen (APA Task Force on Climate Change, 2022).

‘‘De boer is bij uitstek degene die transitie snapt. Hij past zich altijd aan.”
 
Piet Hermus
 

Als psycholoog kun je ook activisme ondersteunen. We weten uit onderzoek en praktijk dat activisme werkt, maar ook dat activisten het zwaar kunnen hebben. Psychologen kunnen activisten ondersteunen bij het omgaan met de emotionele en cognitieve belasting van activisme. Dit geldt ook voor activisme door, bijvoorbeeld, rechtzaken aanspannen. Activisten staan voor een enorme, constante uitdaging waarbij de vooruitgang traag kan zijn. Bovendien kunnen activisten worden vernederd, belasterd, bedreigd en vervolgd, wat traumatisch kan zijn. Als psycholoog zou je activisten kunnen begeleiden, onderwijzen, voorlichten, trainen, en ondersteunen om hun welzijn en veerkracht te ondersteunen (Huxley & Lambrick, 2020). Je zou activisten kunnen helpen met het omgaan met publieke steun en oppositie (Ozden & Glover, 2022; Swim et al., 2011), of ze adviseren welke soort acties op welke manier het meest effectief zijn (Huxley & Lambrick, 2020; Kotcher et al., 2021; Schulte et al., 2021; Ozden & Glover, 2022). Bij het Social Change Lab vind je onderzoeken en inzichten over activisme en gedragsverandering. Je kunt natuurlijk ook zelf meedoen met acties (Dablander et al., 2023).

Annabella Meijer 1.png
Annabella Meijer 2.png

Afbeelding met dank aan Anabella Meijer.

Onderwijs

Onderwijs

Een belangrijke route naar het mitigeren van en aanpassen aan de klimaatcrisis is die van het onderwijs. Klimaatpsychologie kan hieraan bijdragen, zowel bij onderwijs aan psychologen als onderwijs in het algemeen (APA Task Force on Climate Change, 2022). Vaak betekent dit het aanpakken van attitudes, aannames, sociale normen, misinformatie, en zelfs klimaatontkenning (Sinatra & Hofer, 2021; Van Der Linden, 2021). Dergelijk onderwijs kan plaatsvinden in verschillende formele en informele settings, van klaslokalen tot musea. Daarbij kun je bijvoorbeeld dit framework gebruiken om te onderwijzen over hoe de mens zich verhoudt tot de rest van de natuur, hoe de klimaatcrisis voortkomt uit een complex geheel van op elkaar inwerkende natuurkundige en menselijke processen, en hoe de klimaatcrisis samenhangt met andere milieuproblemen (Guzmán et al., 2021). Je kunt ook mensen onderwijzen over bewust duurzaam gedrag, bijvoorbeeld over bewust consumeren (Siepert, 2021). Voor onderwijs van klimaatpsychologen is ons boek relevant.

​

Leren over een heftig onderwerp als de klimaatcrisis kan zwaar zijn. Daarom kunnen docenten psychologische kennis gebruiken om leerlingen te ondersteunen bij het omgaan met hun emotionele reacties, waaronder stress, angst en depressie (APA Task Force on Climate Change, 2022). Je zou je kunnen inzetten om leerkrachten te helpen om voor hun leerlingen te zorgen. Het introduceren van klimaatpsychologie in het onderwijs wordt door verschillende mensen van Stichting Klimaatpsychologie al gedaan. Als je dit onderwerp interessant vindt, kan je hen daarbij helpen!

“Education is the most powerful weapon which you can use to change the world”

Nelson Mandela
 

Belangen behartiging

Belangen behartiging

Psychologen kunnen duurzaam gedrag promoten door belangenbehartiging. Dit kan top-down en bottom-up. Top-down doe je door het adviseren over leiderschap op alle niveaus van de samenleving, van internationale verbonden tot buurtverenigingen. Dit geldt voor het hele beleidsproces: het ontwikkelen, uitvoeren, evalueren, en bijstellen van beleid. Zo kunnen we zorgen dat beleid effectief, rechtvaardig, en acceptabel is. Goed beleid voeren is niet makkelijk. Zeker in het geval van complexe problematiek als de klimaatcrisis. Beleidsvorming heeft vaak veel belanghebbenden; psychologen kunnen tijdens het begeleiden van processen de belangen behartigen van groepen die moeite hebben hun eigen belangen te behartigen, zoals bijvoorbeeld minderheden of groepen met lagere sociaaleconomische status (APA Task Force on Climate Change, 2022). 

 

Bottom-up belangenbehartiging kunnen wij ook! Bijvoorbeeld door belangen te behartigen van VvE’s, energiecoöperaties, en verenigingen die zoeken naar steun van overheden of beleid willen beïnvloeden. Dit kan met begeleiden, onderwijzen, voorlichten, trainen, en ondersteunen. We kunnen ook activisten en advocaten die belangen behartigen helpen om de effectiviteit en acceptatie van hun acties te verhogen (Huxley & Lambrick, 2020; Kotcher et al., 2021; Schulte et al., 2021; Ozden & Glover, 2022). 

Communicatie

Samenwerking en communicatie staan aan de kern van het veranderen van ons collectieve gedrag. Met grote complexe problemen als de klimaatcrisis is dit extra uitdagend. Verwarring en vergissing ontstaan gemakkelijk, per ongeluk en expres (Ramirez, 2024). Weet je nog dat we spraken over “het broeikaseffect”? Dat werd “opwarming van de aarde”. Wat veranderde in “klimaatverandering”. Nu is “de klimaatcrisis” hip. Iedere verandering van term had het doel om het probleem beter te omschrijven en zo effectiever te communiceren (Clark, 2023). Aan klimaatpsychogen de taak om communicatie over de klimaatcrisis te begrijpen en verbeteren (Castellani et al., 2020). 

 

Effectief communiceren over het probleem van de klimaatcrisis is moeilijk gebleken. Daar kun jij als psycholoog mee helpen. Psychologen hebben onderzocht hoe je effectief communiceert over de klimaatcrisis (Clayton & Manning, 2018; Huntley, 2020). Hoe praat je bijvoorbeeld over collectieve actie (Climate Outreach, 2021)? Oplossingen aandragen vergroot de effectiviteit van klimaatcommunicatie (Clayton & Manning, 2018). Hoe gebruik je de juiste terminologie (Bruine De Bruin et al., 2021)? Het is gebleken dat het heel belangrijk is je bericht te framen zodat het past bij de waarden, de behoeften, het wereldbeeld, de ideologie, en huidige kennis van je doelgroep (Clayton & Manning, 2018). Nisbet en Mooney (2007) geven een overzicht van archetypische frames. Positieve, gelokaliseerde frames werken vaak om te motiveren en activeren (Clayton & Manning, 2018). Wat past bij welke regio in Nederland, kun je zien in de klimaateffectatlas. Hoe gebruik je communicatietechnieken zoals metaforen en grafieken (Constantino & Weber, 2021)? Soms is humor een goede techniek (Kaltenbacher & Drews, 2020). Hoe herken en openbaar je desinformatie, misinformatie (Compton et al., 2021; Lewandowsky et al., 2012; Butler & Hsu, 2019), greenwashing, astroturfing? Geloof in desinformatie corrigeer je door de foutieve informatie herhaaldelijk onderuit te halen en de daardoor ontstane gaten in het wereldbeeld op te vullen met correcte informatie (Clayton & Manning, 2018; Lewandowsky et al., 2012). Dit gaat het beste als je het “prebunkt” voordat het populair wordt (Butler & Hsu, 2019). En hoe breng en houd je het publieke debat op gang (Ozden & Glover, 2022)? Mensen houden van verhalen. Een goed narratief, de juiste verteller, en het juiste kanaal vergroten de kans om mensen te overtuigen (Clayton & Manning, 2018). Leer welke narratieven nu bestaan, hoe je die verbetert, en hoe je een goed verhaal brengt op energy.nl (van Ooij et al., 2023). Zo is het belangrijk om duidelijk te maken waarom actie nodig, wat gedaan kan worden, wat eerlijk is, en de impact op het eigen leven (van Ooij et al., 2023). Gebruik deze bronnen om jouw gedragsveranderende communicatie te optimaliseren. Klimaatpsychologen kunnen ook mensen opleiden, trainen, coachen, en adviseren in communicatie over de klimaatcrisis. Nog een optie: je aansluiten bij de Klimaathelpdesk, Climateoutreach,org, of KlimaatGesprekken.

Communicatie
Michael Leunig 2.jpg

Afbeelding met dank aan Michael Leunig.

Ons gedrag?

Ons gedrag?

We hebben het gehad over mitigatie en adaptatie. Maar wie moeten eigenlijk mitigeren en adapteren? Wiens mitigatie heeft het meeste effect voor de minste moeite? Wiens situatie vergt de meeste adaptatie? Psychologie is de studie van mensen. Als psychologen is het dus gemakkelijk om ons te richten op individuele mensen. Dit brengt echter een risico met zich mee: verantwoordelijkheid individualiseren (Kent, 2009). Volgens het Centre for Climate and Energy Transformation zijn individuele acties slechts verantwoordelijk voor ongeveer 10% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Het IPCC is wat ruimer in deze inschatting, maar ze nemen ook een bredere definitie van individuele acties. Zij zeggen dat 40-70% van de broeikasgasuitstoot verminderd kan worden door het beperken van de vraag naar onduurzame producten en diensten door veranderingen in infrastructuur, de adoptie van eindgebruikstechnologie, sociaal-culturele verandering, en gedragsverandering (Shukla et al., 2022). Hoe dan ook, we hebben systemische veranderingen nodig in de manier waarop we energie en goederen produceren en consumeren (Sabherwal & O’Dell, 2023). Dit vereist samenwerking tussen verschillende partijen in de samenleving: beleidsmakers, bedrijven, individuen, en gemeenschappen (Centre for Climate and Energy Transformation, n.d.; (WKR, 2023).

​

“Change your leaders, not your light bulbs.”

Thomas Friedman
 

Verantwoordelijkheid individualiseren wordt door sommige partijen juist nagestreefd. Bedrijven als British Petrol (BP) worden beschuldigd dat ze bewust de aandacht verleggen naar individuen om de aandacht van zichzelf weg te leiden, met de carbon footprint, de marketing voor papieren rietjes, kinderboeken, en politiek lobbyen (APA Task Force on Climate Change, 2022; Oreskes & Conway, 2010). Als psychologen kunnen we mensen en maatschappijen helpen om zulke vertragende narratieven te doorzien en tegengaan. Vertragende narratieven zijn strategieën om klimaatmaatregelen te vertragen, zoals technology fixes, doomerism, twijfel zaaien, oplossingen voorstellen die niet werken (De Jong, 2023), en andere "Dragons of Inaction" (Gifford, 2011; Gifford et al., 2018). Meer dan individuele gedragsverandering hebben we systemische verandering en collectieve actie nodig om het gedrag van grote vervuilers te veranderen (Mitloehner, 2020; Solnit, 2021). Als psychologen kunnen we een bijdrage leveren door mensen te helpen de focus houden op de meest waardevolle mitigatie en adaptatie-acties. Oreskes en Conway (2010) geven een paar suggesties hoe.

“It is extremely unlikely that this is the result of organic social media activity. It suggests that bad actors have made a concerted effort to weaponize social media in a way that is especially targeted toward young people, recognizing that they are the greatest threat to the fossil fuel industry status quo, as evidenced by the tremendous impact of the youth climate movement.”

Michael Mann
 

Conclusie

De klimaatcrisis is een gedragsprobleem. Als psychologen kunnen we een belangrijke rol spelen bij het aanpakken van de klimaatcrisis door duurzame gedragsverandering te stimuleren. Dit kunnen we door onderzoek te doen, gedragsverandering in de praktijk te brengen, te onderwijzen, belangen te behartigen, en communicatie te begeleiden. 

 

Het is belangrijk op te merken dat het bevorderen van duurzame gedragsverandering geen one-size-fits-all aanpak duldt. Verschillende individuen en gemeenschappen hebben unieke waarden, overtuigingen, en culturele achtergronden die hun houding en gedrag ten opzichte van duurzaamheid beïnvloeden. Daarom moeten psychologen duurzaamheid benaderen vanuit een cultureel sensitieve blik, rekening houdend met de diversiteit en complexiteit van menselijk gedrag. De mooie zijde van de medaille: verschillende culturen kunnen van elkaar leren, waardoor we extra effectief de crisis kunnen aanpakken (IPCC, 2022). Wat past bij welke regio in Nederland, kun je zien in de klimaateffectatlas.


Naast een cultureel sensitieve blik, moeten we ook in het vizier houden dat de klimaatcrisis een crisis is in een pakketje van gerelateerde crises, samen met bijvoorbeeld de ecologische crisis, sociale ongelijkheid crisis, en spirituele crisis (Catton, 1982; Kowalski, n.d.; Merz et al., 2023). Merz et al. (2023) noemen dit de “human behavioral crisis”. Steffen et al. (2015) noemen dit de “planetary boundaries”. Het World Economic Forum noemt het "global Risks". Daniel Schmachtenberger (2023) noemt dit de "metacrisis". Dit overzicht houden helpt met oplossingen bedenken die meerdere crises tegelijk aanpakken. Bijvoorbeeld, gemeenschappelijke moestuinen voor het klimaat, de lokale ecologie, eenzaamheid, en lekker eten; of minder vlees eten voor het klimaat, dierenwelzijn, en je eigen gezondheid.

​

Conclusie

“If psycho-behavioural change is given precedence over purely physical interventions, many anthropogenic pressures on Earth may be alleviated systemically.”

​

Christopher Rhodes

​

 

Nog één punt voordat we dit artikel afronden. Emoties spelen een belangrijke rol bij het sturen van ons gedrag. Als psycholoog is het belangrijk om ook de emoties rond de klimaatcrisis te begrijpen. Niet alleen om gedragsverandering te bevorderen, maar ook om mensen te ondersteunen bij het omgaan met negatieve emoties rond de klimaatcrisis. Om je wegwijs te maken in dit onderwerp, hebben we nog een pagina geschreven: Startpunt voor de Psycholoog: Emoties en de Klimaatcrisis. Een andere plek om verder te lezen is het rapport "Addressing the Climate Crisis: An Action Plan for Psychologists" van de APA Task Force on Climate Change (2022). Voor een theoretisch diepe duik, kun je een boek als "Psychology and Climate Change" van Clayton & Manning (2018) openslaan.

 

Ik hoop dat deze pagina je heeft geïnspireerd om je expertise toe te passen op het veranderen van menselijk gedrag richting duurzaamheid! Wil jij in actie komen? Er is een goede kans dat de APA, NIP, EFPA, of Stichting Klimaatpsychologie activiteiten coördineren om precies dat te doen wat jij wilt doen. Meedoen zou een geweldige plek zijn om te beginnen. Wil je meer leren, verdiep je dan in de bronnen van deze pagina. Leer je beter in een cursus of klaslokaal, dan zijn daar ook opties voor, zoals de basisopleiding van Stichting Klimaatpsychologie, een MOOC, online vak, of cirkel. Mist er wat op deze pagina? Laat het ons weten dan kijken we of we het kunnen toevoegen.

​

"Never doubt that a small group of thoughtful committed individuals can change the world. In fact, it's the only thing that ever has."

​

Margaret Mead

​

Bronnen

Bronnen
bottom of page